330.000 jaar geleden vloeide alle rivieren naar Gent, het laagste punt in Vlaanderen. De Schelde (uit Frankrijk) liep slechts tot in Gent waar ze samen met de Rupel, de Dender, de Durme, de Leie en de Kale-Durme, via de Vlaamse vallei ten noorden van Gent, naar de Noordzee vloeide.

Op het einde van de laatste ijstijd ( 15.000 ) hebben de rivieren belangrijke loopwijzigingen en veranderingen in hun rivierpatroon ondergaan. Het brede dal van de Vlaamse vallei ten noorden van Gent werd geleidelijk afgedamd door een 3 à 4 m hoge en 2 à 3 km brede, door de wind opgewaaide zandrug, die zich van Maldegem tot Stekene uitstrekte. Hierdoor boog eerst 12.000 jaar geleden de Rupel af in noordoostelijke richting en ging als eerste gebruik maken van het zogenaamde 'doorbraakdal van Hoboken" om zo een nieuwe weg te vinden via Antwerpen meer noordoostwaarts richting Nederland.

Nederland liep ook letterlijk onder water en stilaan vormde zich de Oosterschelde. Ongeveer 5000 jaar geleden liep de Oosterschelde zo diep Nederland binnen tot ze verbonden werd met de Schelde. De Schelde liep niet langer tot aan de Maas, maar vond een nieuwe weg via de Oosterschelde naar de zee. Tijdens deze periode waren er geen getijden op de Schelde ter hoogte van Antwerpen.

Later vormde zich de Westerschelde en deze drong ook dieper en dieper Nederland binnen. Rond de 10de eeuw was de Westeschelde slechts gescheiden door een klein stukje land van de Schelde. Dit stukje land ter hoogte van Doel werd "de Honte" genoemd.

In een tijdspanne van enkele eeuwen onderging de rivier merkwaardige veranderingen, zowel wat de afmetingen,als wat de loop en het afvoerregime betreft. In de loop van de voorbije eeuwen verlegde de rvieruitmonding zich van de Maas via de Oosterschelde naar de Honte of Westerschelde, waarin ze tegenwoordig nog uitsluitend afwatert.

Bron:  I. Coen

De eeuwige Schelde Ontstaan en ontwikkeling van de Schelde

Schematisch kan men hierbij drie perioden onderscheiden:

• een zuiver fluviale periode met seizoensgebonden afvoer in een bedding van bescheiden afmetingentijdens de zomer (zomerbed), en met grotere afvoerin een veel bredere bedding tijdens de winter,(winterbed). Deze periode eindigt te Antwerpen rond de 5de-6de eeuw.
• een overgangsperiode naar tijregime, tussen de 6de en de 10de eeuw, waarbij het gemiddelde waterpeil steeg, het getij geleidelijk aan steeds verder en krachtiger in de rivier binnendrong en de groterestroomsnelheden de rivierbodem bestendigerodeerden.
• de periode van uitgesproken tijregime vanaf de 10de eeuw, waarbij het getij steeds meer de bovenhandkreeg, de hoogwaterstanden verhoogden en de tijstromingen de rivierbedding steeds meer verruimden.

Het dwarsprofiel toont een smal zomerbed en veel breder winterbed. De gemiddelde diepten bedroegen zowat 4 meter. In het midden van de rivier was het wat dieper, een 5 tot 6 meter.

De Schelde vertoonde toen in de omgeving van Antwerpen een veel meer uitgesproken kronkelend verloop dan tegenwoordig.

Een neolithische Scheldearm (of meer armen) vloeide misschien onder de 'hogere' oevers van Zwijndrecht door, De benaming Zwijndrecht wijst erop dat men daar de rivier(-armen) kon oversteken. Misschien lag er voor Antwerpen in die tijd ook slechts een zeer bescheiden rivierarm die alleen bij het sterker doordringen van het getij in de rivier tot de enige grote stroomgeul is uitgegroeid.

De vloed is de laatste 100 jaar flink toegenomen, en gaat nog steeds in stijgende lijn.

Dit is geen nieuw verschijnsel. De reden is dat wel.

In stormvloeden in de 15-de eeuw waren het rechtstreekse gevolg van het openbreken van de Westerschelde, en daardoor het uitdiepen van Scheldebedding. De bouw van dijken heeft dit nog bevorderd. Het was een "plaatselijk" fenomeen.
De huidige toename van de vloed is een wereldwijd gebeuren. Het wordt veroorzaakt door het smelten van het ijs op vasteland. Gedurende eeuwen heeft sneeuw en ijs zich opgestapelt in kilometers dikke lagen op de Zuipool en Groenland. Door de toegenomen gemiddelde temperatuur is dit ijs massaal gaan smelten, en zorgt voor een verhoging van het zeepeil.
Drijvend ijs bv. van de Noordpool , is niet mee schuldig aan deze toename, omdat het grootste volume reeds onder water zit. Het is wel een ecologische catastrofe voor alle wildleven op de Noordpool en omstreken (Canada, Rusland etc.)